وضعیت رعایت اخلاق در پژوهش‌های دانشجویی، عوامل مرتبط و راهکارهای اصلاح آن از دیدگاه دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی گناباد در سال 1392

مقدمه: اخلاق در پژوهش‌ از موضوعات مهم است و با توجه به اینکه دانشجویان افرادی هستند که تازه پا به عرصه پژوهش گذاشته اند، لذا بررسی رعایت اخلاق در تحقیقات دانشجویی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین وضعیت رعایت اخلاق در پژوهش دانشجویی، عوامل مرتبط و راهکارهای اصلاح آن از دیدگاه دانشجویان و اساتید انجام شد. روش: این مطالعه توصیفی به صورت در دسترس، روی 55 دانشجو و 15نفر از اساتید دانشگاه علوم پزشکی گناباد انجام در سال 1392 شد. نمونه‌گیری از اردیبهشت تا تیرماه سال 1392 به طول انجامید. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته که دارای 4 بخش: اطلاعات دموگرافیک، بررسی وضعیت رعایت اخلاق، بررسی عوامل مرتبط در 3 حیطه آموزشی، مرتبط با دانشجو و مدیریتی – محیطی و بخش مربوط به راهکارهای فرضی بود، انجام شد. جهت تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی مانند میانگین، فراوانی و درصد استفاده شد. یافته‌ها: 21 % افراد شرکت کننده اساتید و 79 % دانشجو بودند. از دیدگاه اساتید و دانشجویان، بیشترین موارد نقص رعایت اخلاق در مرحله برنامه ریزی و اجرای تحقیق(17.9 %) و کمترین آن در مرحله تجزیه و تحلیل، گزارش و انتشار نتایج (0%) اتفاق می‌افتند. در بررسی علل، حیطه مرتبط با دانشجو (30.44%) و حیطه مدیریتی – محیطی (26.55%) از بیشترین عوامل مرتبط بوده‌اند. بیشترین فراوانی راهکارها مربوط به ایجاد سیستم پایش(47.1 درصد) و ارائه مشاوره پژوهشی (41.4 درصد) بودند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه موثرترین علل گزارش شده در این مطالعه مربوط به حیطه‌های مرتبط با دانشجو و حیطه مدیریتی – محیطی می‌باشد، لذا مدیران پژوهشی بایستی راهکارهای پیشنهادی این مطالعه را در نظر بگیرند تا حل این مشکل منجر به انجام تحقیقات معتبر شود.